Japan-gids

Nationaal Park Seto Naikai

Samen met Unzen en Kirishima is dit het oudste Nationale Park van Japan; benoemd in 1934. Het beslaat inmiddels iets meer dan een derde van de Japanse Binnenzee, van Wakayama in het oosten tot Kitakyushu in het westen. Daartussen liggen zo'n 3000(!) eilandjes - zoals "kunsteiland" Naoshima en "tempeleiland" Itsukushima. De draaikolken in de buurt van Naruto genieten de meeste bekendheid, in ieder geval in Japan zelf, maar er is natuurlijk veel meer moois te zien. Zo kunt u een boottochtje maken tussen de eilanden, fietsen over de verbindende bruggen, of met de auto langs de slingerende kust rijden. 

Weetje: het bekendste streekproduct hier zijn de (werkelijk heerlijke) mandarijnen en citroenen.

(foto: Wikimedia, Bernard Gagnon)

Ritsurin Park

Dit wordt gezien als een van de mooiste landschapstuinen in heel Japan. Het is in eerste instantie aangelegd door de lokale heer in 1625, waarna er nog ruim 100 jaar aan gewerkt is door diens opvolgers. Toen er eind 19e eeuw een einde kwam aan de samuraiklasse, maakte de nieuwe regering er een openbaar park van. Het noordelijke deel is herontworpen in westerse stijl en heeft musea over handel en handwerk. Het zuidelijke deel is traditioneel Japans, met een restaurant waar u kunt genieten van prachtige lunches in *kaiseki* stijl; veel verschillende kleine gerechtjes geserveerd in lakwerk schaaltjes. 

Weetje: op één van de vijvereilandjes ligt een rododendron geknipt in de vorm van een hart. 

Iya vallei

In het hart van Shikoku stromen wilde rivieren door de stille bergen, wat het een geweldige plek maakt voor outdoor sporten zoals kajakken,  hiking, of mountainbiken. Wie liever rustig aan doet kan langsgaan bij de kleine dorpjes waar traditionele huizen en gebruiken (zoals rijst-terrassen) in stand worden gehouden. De lokale geschiedenis gaat hier ver terug: toen eind 12e eeuw de Taira familie een burgeroorlog met de Minamoto familie -bekend als de eerste samurai- verloor, schijnen ze hierheen gevlucht te zijn. Om rivieren over te steken maakten ze bruggen van klimplanten, die tot op heden bewaard zijn.  

Weetje: het wereldkampioenschap raften werd hier gehouden in 2017 (en Nederland werd 2e).

Ishizuchi

Met een top van 1982m is dit de hoogste berg van Shikoku. Hij staat niet alleen in de top 100 van Japanse pieken, maar behoort ook tot de "Zeven Heilige Bergen". Het is daardoor een belangrijke plek voor shugendō beoefenaars (bergasceten). Waaghalzen kunnen de steile klim naar de top maken met behulp van grote kettingen, maar ook de meer ontspannen wandelaar kan er komen: een slingerend pad met trappen en leuningen leidt eveneens helemaal naar het Shintō heiligdom. 

Weetje: op de 1e dag van het klimseizoen (in juli) mogen vrouwen de berg niet beklimmen.

Ryūga grot

Een van de drie grootste kalksteengrotten in heel Japan, met bijna vier kilometer aan tunnels. Een kwart is begaanbaar via een wandelroute, andere delen mag men verkennen als "avonturenroute" - met de juiste uitrusting en onder begeleiding van een gids natuurlijk. Archeologische vondsten (zoals potten, as en dierenbotten) wijzen erop dat deze plek duizenden jaren geleden door mensen is gebruikt als schuil- of woonplaats. Sommige stukken aardewerk zijn in de loop der tijd één geworden met de omringende druipstenen.  

Weetje: de naam betekent overigens Draken-rivier, want er stroomt ook water door de grot.

(foto: Wikimedia, 京浜にけ)

Tokushima

De hoofdstad van de gelijknamige prefectuur ligt aan de monding van de rivier de Yoshino, waar het zich aanvankelijk ontwikkelde als typisch kasteelstadje. Jammer genoeg is haast driekwart vernield tijdens de Tweede Wereldoorlog; van het historisch centrum is dus zo goed als niets over. De cultuur is echter nog even levendig als altijd. In augustus wordt hier de Awa Odori gehouden: een kleurrijk traditioneel dansfestival, met duizenden deelnemers en bezoekers. Gedurende de rest van het jaar kan men een kleine voorstelling hiervan bekijken in het daarvoor gebouwde theater - en misschien mag u zelf wel even meedoen. De stad bezichtigen kan met een kort boottochtje rond het centrum of een kabelbaanrit naar de top van Bizan, van waaruit u een geweldig uitzicht heeft over de omgeving. 

Weetje: niet ver hier vandaan liggen uitgestrekte velden met lotussen, verbouwd voor consumptie.

Matsuyama

Grootste stad van Shikoku, met meer dan een half miljoen inwoners en veel om te zien en te doen. Zo zijn er festivals in de lente, zomer en herfst, liggen er 8 van de 88 pelgrimstempels, en heeft het een aantal belangrijke musea. Met name de regionale kunstenaars, schrijvers en dichters (zoals Natsume Sōseki en Masaoka Shiki) worden hier in de schijnwerpers gezet. Voor wie houd van oud is er een heel mooi kasteel en een onsen (heetwaterbron) wiens geschiedenis wel 1000 jaar terug gaat. Die laatste was zelfs de inspiratie voor de Ghibli film "Spirited Away". Bent u de stad toch beu, dan kunt u de boot nemen naar verschillende eilanden in de buurt, om op een van de vele stranden te gaan liggen of te snorkelen in zee. 

Weetje: de Dōgo onsen heeft twee baden waar alleen de keizerlijke familie en/of de keizer zelf gebruik van mag maken. 

Uwajima

Gelegen aan de niet-zo-makkelijk te bereiken westkust van het eiland, weten maar weinig toeristen deze havenstad te vinden. Terwijl het stiekem best veel te bieden heeft. De zee iets ten zuiden ervan maakt deel uit van het Nationaal Park Ashizuri-Uwakai, en de lokale industrie kenmerkt zich door veel parelkwekerijen. Van het kasteel dat hier staat is weliswaar enkel de hoofdtoren over, maar dat is dan wel 1 van de slechts 12 originelen (d.w.z. van hout, uit 1666) in heel Japan. Het werd destijds geregeerd door de Date familie, ter wiens nagedachtenis er een museum is opgericht. Een museum van heel andere (erotische) aard staat in de buurt van een heiligdom gewijd aan vruchtbaarheidsgoden. De meest uitzonderlijke traditie is toch wel de stieren-sumo die men 5x per jaar organiseert. [zie onder]

Weetje: Von Siebold's dochter Ine, de eerste vrouwelijke arts in Japan, woonde in deze buurt. 

Ōzu ＆ Uchiko

Deze twee kleine steden hebben beide nog een goed bewaarde oude kern met monumentale panden. Het meest indrukwekkende in Ōzu is uiteraard het kasteel, gebouwd op een heuvel in de bocht van de rivier Hiji. Hoewel de hoofdtoren een reconstructie is, zijn er uitsluitend traditionele methoden en natuurlijke materialen gebruikt, om het geheel zo authentiek mogelijk te houden. Extra bijzonder is dat men hier kan overnachten! 

In Uchiko is de voornaamste publiekstrekker een klassiek kabuki theater. Een speciaal iets, ook al is het "maar" 100 jaar oud. Gelukkig worden er nog steeds voorstellingen gegeven, bijvoorbeeld van rakugo of kyōgen (komische theatervormen).  Tevens beschikbar als trouwlocatie. 

Weetje: in kabuki worden alle rollen - inclusief de vrouwelijke - gespeeld door mannelijke acteurs.

Kasteel Matsuyama [Iyo]

(1 van de 12 originelen)

Gelegen in het hart van de stad, op 132 meter hoogte, springt dit kasteel vanuit overal in het oog. Oorspronkelijk had het hoofdgebouw (de tenshu) vijf verdiepingen, maar toen de kasteelheer werd overgeplaatst naar Aizu, nam hij het geheel mee. Matsudaira Sadayuki, een familielid van de shogun, liet vervolgens nieuwe toren bouwen van drie verdiepingen. Die brandde weliswaar af door een blikseminslag, maar werd uiteindelijk toch weer herbouwd: de huidige versie stamt uit 1854. 

Weetje: aan de andere kant van de Binnenlandse zee ligt ook nog een Kasteel Matsuyama [Bitchū]. 

Kasteel Kochi

(1 van de 12 originelen)

Het enige kasteel in heel het land waarvan alle gebouwen binnen de centrale verdedigingsring bewaard zijn gebleven. Het heeft dus niet alleen een originele tenshu, maar bijvoorbeeld ook de paleiswoning van de kasteelheer, met traditionele tatami kamers. Om dat alles netjes te houden moeten bezoekers de schoenen uittrekken - zoals gebruikelijk op wel meer plekken in Japan. Op het terrein ligt behalve een park ook de prefecturale bibliotheek en een literatuurmuseum. 

Weetje: het "Vrijheidspark" is een verwijzing naar Japan's eerste politieke partij, van Itagaki Taisuke.

Kasteel Imabari

Een van zeldzame kustforten in Japan, die voor het vullen van de grachten gebruik maakt van de zee. De muren verkeren in originele staat, maar alle andere gebouwen zijn moderne (betonnen) reconstructies. Zowel de hoofdtoren als de kleinere torens worden gebruikt als musea; uiteraard de gebruikelijke geschiedenis en antiek, maar ook wetenschap, en als tentoonstellingsruimtes voor lokale kunstenaars. Het shinto heiliigdom aan wie het terrein eind 19e eeuw verkocht is, staat er ook nog steeds - het is een populaire trouwlocatie. 

Weetje: Imabari staat binnen Japan bekend om de kwaliteit van handdoeken die het produceert.

Kasteel Marugame

(1 van de 12 originelen)

Bovenop een 66 meter hoge heuvel ligt kasteel "Cirkel Schildpad". Het is grotendeels aangelegd in de 17e eeuw, door Yamazaki Ieharu, die dit gebied toegewezen kreeg voor zijn rol in de Shimabara opstand. Door verschillende branden en vernieling door de Meiji regering (eind 19e eeuw) is er bijna niks van over. Wonder boven wonder is de houten *tenshu* nog intact - evenals twee grote poortgebouwen. Ook de buitenste grachten zijn gedempt, maar de binnenste gracht is met rust gelaten. 

Weetje: volgens een legende is een lokale tofoe-maker levend ingemetseld in de muren als offer.

Kasteel Uwajima 

(1 van de 12 originelen)

Gebouwd eind 16e eeuw, door de "rags-to-riches" (voetsoldaat naar kasteelheer) Tōdō Takatora. Ongeveer tien jaar later werd het overgenomen door de oudste zoon van  beroemd krijgsheer Date Masamune, die het in de decennia erop nog flink uitbreidde. De gebouwen liepen helaas zware schade op door een aardbeving in 1854, waarna het merendeel volledig werd afgebroken. Het gedetailleerde schaalmodel van 1:10 dat men gebruikte voor de grote restauratie is nog steeds te zien in het kasteel zelf. 

Weetje: de Date familie komt oorspronkelijk uit het hoge noorden, in de buurt van Sendai. 

Kasteel Ōzu

Een authentieke reconstructie, compleet gebouwd zonder gewapend beton en moderne machines. De oorspronkelijke hoofdtoren is verloren gegaan in 1888, al zijn twee kleinere wachttorens wel bewaard gebleven. Beide hebben de status van belangrijk cultureel erfgoed gekregen. Voor wie zich altijd al eens kasteelheer of -dame heeft willen voelen, is dit een uitgelezen kans: men kan er namelijk overnachten. Ook het bijbehorende theehuis, hangend over de oever van de rivier de Hiji is dan uitsluitend voor het gebruik van gasten. 

Weetje: het kasteel heeft meerdere namen gehad, namelijk Kasteel Hishi, Ōtsu, en Jizōgatake.

De Henro

Een 1200km lange pelgrimstocht langs 88+ Shingon Boeddhistische tempels verspreid over het hele eiland. Wat deze gemeen hebben is dat ze allemaal gesticht zijn door (of een bijzondere band hebben met) de monnik Kūkai, ook wel bekend onder zijn postume naam Kōbō Daishi. Men kan de route op traditionele wijze te voet afleggen, maar ook met de fiets, motor, auto of bus tour. Elke prefectuur heeft wel een aantal prachtige goed bereikbare tempels, ook voor niet-pelgrims. De hoogste ligt op 900 meter! 

Weetje: het lopen van de tocht in tegengestelde richting schijnt meer karmapunten op te leveren. 

Zie ook onze henro pagina. 

Shōdoshima

Een mini henro van 125km, voor wie minder tijd heeft en toch de belangrijkste 88 heiligdommen van Shikoku wil bezoeken - al ligt het technisch gezien op een ander eiland. Ook hier loopt men langs mooie stranden, indrukwekkende bergen, en door gastvrije dorpen en steden. Het dragen van witte kleding -die u kenmerkt als pelgrim- en strohoed is aangeraden, maar niet verplicht. 

Weetje: het is de eerste plek in Japan waar men erin slaagde olijven (nu dus de lokale specialiteit) te verbouwen, en heeft de bijnaam "Olijfeiland". 

Kotohiragū / Kompirasan

Op iets meer dan 520 meter hoog, halverwege de berg Zōzu, ligt een honderden (sommige zeggen duidenden) jaren oud Shintō heiligdom voor de god van de zeevaart. U kunt zich voorstellen dat deze erg populair is in een eilandenrijk als Japan. Het telt dan ook heel wat verschillende hallen en bijgebouwen, en in de loop der eeuwen is er een aardig stadje ontstaan van herbergen, restaurants en souvenirwinkels in de aanloop naar de tempel. Niet alleen vissers, maar ook marine personeel komt hier bidden voor een behouden vaart. 

Weetje: verspreid over Japan zijn er zo'n 600 andere "officiële" Konpira heiligdommen. 

Awa Odori

Hét festival van Shikoku vindt plaats in augustus, rond Obon; de Boeddhistische feestdagen ter ere van de voorouders. Vanuit heel Japan komt men naar Tokushima voor dit traditionele dansfestival. Dansers vormen aparte groepen (ren) die zich van elkaar onderscheiden door kleurrijke kleding en slogans. Zij trekken overdag in een kilometers lange parade door de stad onder begeleiding van fluiten, trommels, bellen en shamisen (een snaar-instrument). Mannen en vrouwen hebben hun eigen dansstijl. 'S avonds wordt er, wellicht met een borrel op, wat wilder gedanst en kunnen ook de toeschouwers meespringen op het ritme. 

Weetje: Awa-no-Kuni (provincie) is de oude naam van de hedendaagse prefectuur Tokushima. 

Yosakoi

Ook dit is een festival waar het draait om dans. In teamverband en meestal felgekleurde kleding worden energieke choreografieën opgevoerd;  het combineert traditionele dansbewegingen met  modernere muziek. Kenmerkend daarbij is het gebruik van de *naruko* - houten klappers, in beide handen. Het is overigens een vrij recente traditie: het werd voor het eerst gehouden in 1954, in Kōchi. Toch is het inmiddels razend populair. Vooral onder jongeren (elke school heeft wel een clubje), ook al staat het open voor alle leeftijden. Het is zelfs internationaal bekend. 

Weetje: ook Nederland heeft een Yosakoi team - Raiden - dat optreedt bij Japan evenementen. 

Sanuki udon

Katsuo tataki

Awa-ai (indigo)

Naoshima

Wat ooit een bijna verwoestte plek was, is nu een internationaal bekende locatie voor moderne kunst. Toen Japan in de 20e eeuw zeer snel  industrialiseerde, opende Mitsubishi Materials een kopermijn en raffinaderij op het eiland. Dat zorgde voor veel werkgelegenheid, maar ook aanzienlijke milieuschade. Sinds de jaren '80 is er een andere wind gaan waaien; nu gaat de aandacht vooral naar cultuur en onderwijs. Het heeft maar liefst zes musea en openbare kunstprojecten, waar-onder een hotel en badhuis. 

Weetje: de gemeente bestaat eigenlijk uit 27 eilandjes met slechts 3000 inwoners in totaal. 

Aoshima

Dit kleine eilandje van nog geen halve vierkante kilometer wordt in de volksmond ook wel Neko-no-Shima genoemd. Oftewel: "Katteneiland". Er wonen er namelijk ruim 220, wat 36x zo veel is als het aantal mensen. Oorspronkelijk hoorden ze bij de vissersvloot, om ongedierte weg te houden en om de vissers geluk te brengen. Ondertussen is het een beetje een probleem geworden, maar het grootste deel is gecastreerd om verdere toename af te remmen. Aan de andere kant brengt het wel de nodige toeristen naar het eiland... 

Weetje: dit is niet het enige katteneiland in Japan. Ook in de regio Tohoku heeft men er eentje. 

(foto: Wikimedia,  暇・カキコ)

Uwajima's stieren-sumo

Ja, dat leest u goed: ook in Japan worden stierengevechten gehouden. Het is een traditie die honderden jaren oud is. Deze stieren worden echter niet afgemaakt door een mens met speren en degens; hier nemen ze het tegen elkaar op. Net als bij het sumo worstelen voor mensen wordt er slechts een paar keer per jaar gestreden, en krijgen de stieren titels voor hun overwinningen - met één uiteindelijke kampioen. Om het wat eerlijker te maken zijn er gewichtsklasses (niet het geval bij echte sumo). 

Weetje: zulke stierengevechten zijn er op negen plaatsen in Japan, waarvan vier in Okinawa.